Nghe nói Tản Đà tiên sinh từng đến Phú Yên, ra tận bãi giành, mang theo các món phụ gia, tự tay cạy mặt con hàu trên đá, cho chút muối, chút tiêu, chút chanh vào rồi múc lên… xơi tái.Giữa cảnh trời nước bao la, sóng gió ì ầm, tiên sinh chậm rãi hớp một ngụm rượu, loại rượu tăm thượng hạng, ngâm nga:
Đời đáng chán hay không đáng chán?
Cất chén quỳnh xin hỏi bạn tri ân.
Chán thế nào được nhỉ? Thích quá, phấn khích quá đi chứ! Tiên sinh ngâm tiếp:
Lấy chí vui với thu tàn
Phú Câu cước cá, Ô Loan miếng hàu.
Thế là con hàu Ô Loan có cái hân hạnh đi vào thơ Tản Đà. Hai câu này tôi chưa đọc thấy trong xuất bản phẩm nào của tiên sinh, chỉ trích lại qua các tác giả khác viết về ẩm thực và xin tin theo.Tiếc là trong kho tàng văn chương của thi sĩ tửu đồ”thi trung hữu hàu” mà không có “thi trung hữu sò”. Một khi tiên sinh không nếm món cước cá Phú Câu, món hau Ô Loan thì phải nếm món sò Ô Loan nữa chứ, vì sò nổi tiếng hơn hàu.
Sò ăn ngon phải vào mùa nồm nam thổi, ngọn gió lay gờn gợn mặt đầm ít nước. Lúc này nhiều sò lớn và béo nhờ rong tảo đang thời kì phát triển. Con sò ở độ vừa ăn lớn khoảng bằng hai ngón tay cong lại. Tách đôi lớp vỏ cứng có mang những hình khía rẻ quạt ra, bên trong thịt sò màu hồng tươi, chen lẫn màu tím sẫm và màu ghạch vàng. Đó là sò huyết. Thứ cấp còn có con sò lông, trên vỏ có những sợi lông và con sò điệp, vỏ láng màu trắng ngà.
Đem sò về nhà chà cho sạch vỏ, ngâm cho nhả bùn. Lò than lửa vừa hồng. Trong cái chén của mỗi người sắp sẵn vài cọng rau thơm, vài hạt đậu phụng rang. Con sò huyết đặt trên vỉ đang độ chín tới, hé vỏ, tươm nước, ta dùng chiếc muỗng nhỏ nạy phần thịt bỏ vào chén. Vài giọt chanh, một chút muối tiêu, rồi bánh tráng nướng. Giữa lòng chén ta đã có đủ mùi đời. Sò huyết dai dai, ngọt ngọt. Muối mặn, tiêu cay, chanh chua, rau thơm, đậu phụng bùi và bánh tráng giòn.
Sò, hàu, điệp còn dùng làm món cháo ngon và bổ dưỡng…
Tôi chỉ được ăn sò huyết tại Ô Loan hai lần. Lần đầu vào thời trai trẻ, cách nay đã gần 50 năm, hôm ấy suốt ngày đi thuyền rong chơi với nắng với gió trong đầm từ tảng sáng tới chiều tà.Và lần sau cách nay hơn 20 năm, một đêm trăng cũng đi thuyền trong đầm từ khi xẩm tối tới lúc rạng đông. Nửa đêm ngồi nhắm sò uống rượu tại khối đá Hòn Chồng, nghe tiếng gió và tiếng sóng, chợt nghĩ có thể ví âm thanh giao hưởng này với tiếng chuông đá của Tô Đông Pha trong bài kí: chơi núi Thạch Chung: “Sĩ đại phu không mấy ai chịu bơi thuyền chơi đêm ở nơi tuyệt bích cho nên không ai biết. Còn những người đánh cá thì biết mà không nói ra lời, không viết thành bài được, bởi thế trong đời không truyền vậy…”
Đời đáng chán hay không đáng chán?
Cất chén quỳnh xin hỏi bạn tri ân.
Chán thế nào được nhỉ? Thích quá, phấn khích quá đi chứ! Tiên sinh ngâm tiếp:
Lấy chí vui với thu tàn
Phú Câu cước cá, Ô Loan miếng hàu.
Thế là con hàu Ô Loan có cái hân hạnh đi vào thơ Tản Đà. Hai câu này tôi chưa đọc thấy trong xuất bản phẩm nào của tiên sinh, chỉ trích lại qua các tác giả khác viết về ẩm thực và xin tin theo.Tiếc là trong kho tàng văn chương của thi sĩ tửu đồ”thi trung hữu hàu” mà không có “thi trung hữu sò”. Một khi tiên sinh không nếm món cước cá Phú Câu, món hau Ô Loan thì phải nếm món sò Ô Loan nữa chứ, vì sò nổi tiếng hơn hàu.
Sò ăn ngon phải vào mùa nồm nam thổi, ngọn gió lay gờn gợn mặt đầm ít nước. Lúc này nhiều sò lớn và béo nhờ rong tảo đang thời kì phát triển. Con sò ở độ vừa ăn lớn khoảng bằng hai ngón tay cong lại. Tách đôi lớp vỏ cứng có mang những hình khía rẻ quạt ra, bên trong thịt sò màu hồng tươi, chen lẫn màu tím sẫm và màu ghạch vàng. Đó là sò huyết. Thứ cấp còn có con sò lông, trên vỏ có những sợi lông và con sò điệp, vỏ láng màu trắng ngà.
Đem sò về nhà chà cho sạch vỏ, ngâm cho nhả bùn. Lò than lửa vừa hồng. Trong cái chén của mỗi người sắp sẵn vài cọng rau thơm, vài hạt đậu phụng rang. Con sò huyết đặt trên vỉ đang độ chín tới, hé vỏ, tươm nước, ta dùng chiếc muỗng nhỏ nạy phần thịt bỏ vào chén. Vài giọt chanh, một chút muối tiêu, rồi bánh tráng nướng. Giữa lòng chén ta đã có đủ mùi đời. Sò huyết dai dai, ngọt ngọt. Muối mặn, tiêu cay, chanh chua, rau thơm, đậu phụng bùi và bánh tráng giòn.
Sò, hàu, điệp còn dùng làm món cháo ngon và bổ dưỡng…
Tôi chỉ được ăn sò huyết tại Ô Loan hai lần. Lần đầu vào thời trai trẻ, cách nay đã gần 50 năm, hôm ấy suốt ngày đi thuyền rong chơi với nắng với gió trong đầm từ tảng sáng tới chiều tà.Và lần sau cách nay hơn 20 năm, một đêm trăng cũng đi thuyền trong đầm từ khi xẩm tối tới lúc rạng đông. Nửa đêm ngồi nhắm sò uống rượu tại khối đá Hòn Chồng, nghe tiếng gió và tiếng sóng, chợt nghĩ có thể ví âm thanh giao hưởng này với tiếng chuông đá của Tô Đông Pha trong bài kí: chơi núi Thạch Chung: “Sĩ đại phu không mấy ai chịu bơi thuyền chơi đêm ở nơi tuyệt bích cho nên không ai biết. Còn những người đánh cá thì biết mà không nói ra lời, không viết thành bài được, bởi thế trong đời không truyền vậy…”
